Środowisko naturalne, kwestie odpowiedzialności społecznej oraz ładu korporacyjnego- to właśnie te 3 czynniki stają się nowoczesnym i wydajnym miernikiem sukcesu innowacyjnej organizacji lub przedsiębiorstwa. Takie cechy wiążą się również ze sporą odpowiedzialnością, która została zdefiniowana w formie specjalnego sprawozdania niefinansowego. Jednak, czy krajowe i europejskie instytucje są przygotowane na nadchodzące wymagania dyrektywy CSRD? W dzisiejszej publikacji spróbujemy odpowiedzieć na to niezwykle skomplikowane zagadnienie.
Kluczowe regulacje prawne w ESG
Sam problem wdrażania regulacji jest niezwykle poważny i dotyka sporego grona zainteresowanych. Szacuje się, że jedynie kilka procent spośród wszystkich podmiotów objętych dyrektywą opracowało odpowiednią strategię działania. Jakie są najważniejsze wymagania prawne odpowiedzialne za zrównoważony rozwój oraz prawidłowe funkcjonowanie przedsiębiorstw w tym obszarze?
Tutaj wymienia się 3 podstawowe akty. Pierwszym jest dyrektywa 2014/95, która zmienia dotychczas istniejącą dyrektywę 2013/34UE w perspektywie ujawniania informacji niefinansowych oraz informacji obejmujących zakres różnorodności.
Kolejną regulacją prawną, o której należy wspomnieć, jest rozporządzenie 2019/2088. Zaimplementowana instrukcja dostarcza szereg komunikatów na temat właściwego ujawniania informacji w kontekście zrównoważonego rozwoju branży usług finansowych. Dzięki wydanej dyspozycji, podmioty operujące we wspomnianym sektorze, w tym doradcy finansowi, zobowiązani są do prezentowania podejmowanych działań z uwzględnieniem głównej misji ESG,
Całość zamyka rozporządzenie 2020/852. Norma prawna została opracowana z myślą o wszelkiego rodzaju inwestorach oraz przedsiębiorstwach, których działania mogą mieć realne przełożenie na otoczenie naturalne. Dokument ten stanowi zatem formę pewnego szablonu, który dba o zbalansowany charakter realizowanych przedsięwzięć. W konsekwencji „taksonomia”, jak potocznie nazywana jest dyrektywa, wprowadza szereg rozwiązań faworyzujących wybór ekologicznych rozwiązań.
ESG w zarządzaniu ryzykiem
Zarządzanie ryzykiem według zasad ESG jest niezwykle złożonym, a jednocześnie bardzo ważnym aspektem funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa lub instytucji. Dzieje się tak, ponieważ zainteresowany podmiot musi uwzględniać podwójny obszar działania- w kontekście wyników finansowych oraz rozwoju samej firmy, a także jej wpływu na poszczególne segmenty misji ESG.
Aby zagwarantować skuteczność w tym obszarze, wymienia się kilka kluczowych faz zarządzania ryzykiem. Początkowy etap uwzględnia identyfikację zagrożeń związanych ze specyfiką danego podmiotu, które nawiązują do zadań ESG. Wylicza się zatem kwestie etyki, bezpieczeństwa klientów oraz ich zasobów, korupcji, metod komunikacji, pracowników, otoczenia społecznego, praw człowieka, ale także zoptymalizowanych łańcuchów dostaw i odpowiednich procedur BHP.
Cały mechanizm zamyka się oceną prawdopodobieństwa wystąpienia negatywnego czynnika oraz podjęciem odpowiednich kroków, czyli opracowaniem specjalnej strategii zarządzania ryzykiem. Niezwykle istotnym, ale bardzo często bagatelizowanym składnikiem jest również stały monitoring. Warto pamiętać, że zarządzanie ryzykiem nie jest jednorazowym aktem, ale serią sukcesywnie implementowanych technik o charakterze długofalowym. Tak kompleksowe podejście pozwala na szybkie przeciwdziałanie zagrożeniu oraz ciągłemu dostosowaniu narzędzi do zmiennych warunków otoczenia.
Zarządzanie ryzykiem w kontekście ESG to nie tylko realizacja narzuconych wymagań prawnych. Właściwie zbudowany proces przyczynia się do zwiększenia zaufania konsumentów, satysfakcji samych pracowników oraz budowania silnej przewagi konkurencyjnej na rynku.
Greenwashing a działania UOKiK
Jednym z takich zagrożeń jest właśnie zjawisko greenwashingu. Rosnąca świadomość konsumentów w kwestii troski o środowisko naturalne stało się jednocześnie świetną okazją do nadużyć i manipulacji. Paradoksalnie, greenwashing jest poważnym zagrożeniem dla przyrody, ale także podmiotów wykorzystujących te niedozwolone działania. Dlaczego?
Przede wszystkim, proponowane usługi oraz asortyment zwyczajnie nie spełniają opisywanej roli wspierającej ekologiczne metody. Początkowe zadowolenie konsumentów przeradza się w nieufność i dezorientację wobec podejmowanych działań na rzecz ochrony środowiska, co obniża ich częstotliwość oraz potencjał.
Greenwashing generuje również sporo strat dla przedsiębiorców. Ujawnienie prawdziwej motywacji konkretnych działań lub ich nieskuteczności dla ochrony środowiska spowoduje szybką utratę reputacji, którą niezwykle trudno odbudować. W rezultacie, wdrożenie strategii naprawczej i odzyskanie zaufania konsumentów doprowadzi do poniesienia ogromnych kosztów, które przewyższą potencjalne zyski, wynikające z greenwashingu.
Pomimo tego, wiele firm wciąż decyduje się na praktykę takiej strategii- również na lokalnym rynku. Ostatnie deklaracje przedstawiciela Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wskazują na podjęcie działań wyjaśniających w stosunku do gigantów sektora odzieżowego, kosmetycznego oraz handlowego.
Czy zjawisko greenwashingu jest poważnym zagrożeniem dla konsumentów w Polsce?
W odpowiedzi na nowe wyzwania, firmy starają się „zazielenić” swoje działania zarówno w celu spełnienia wymagań regulacyjnych jak również dla poprawy wizerunku swojej marki. Wśród najpopularniejszych inicjatyw są te związane z dekarbonizacją oraz wdrażaniem różnego rodzaju, w zależności od sektora, zrównoważonego procesu produkcji.
Niestety, wiele podmiotów ogłasza swoje cele i ambicje klimatyczne nie zdając sobie sprawy z trudności stojącego przed nimi zadania. Również komunikowanie o tym obszarze często odbywa się wbrew przyjętym standardom a same cele i ambicje nie są poparte wiarygodnym i wykonalnym planem. Ponadto, spółki działające w sektorach najbardziej szkodliwych dla klimatu mogą próbować skupić uwagę odbiorców na pozytywnych działaniach, ukrywając poniekąd prawdę o pozostałych praktykach. Co więcej, na rynku mogą istnieć podmioty, które umyślnie ogłaszają ambitne, lecz oderwane od rzeczywistości plany w celach czysto marketingowych.
Podejmowane w ostatnich miesiącach działania urzędów europejskich, w tym polskiego UOKIK, mające na celu weryfikację komunikatów firm nawiązujących do działań klimatycznych pokazują, że nadrzędną regułą jest posiadanie wiarygodnych informacji i danych, które stoją za hasłami marketingowymi. Brak tego typu danych lub podejmowanie działań w sprzeczności z publicznymi deklaracjami to właśnie greenwashing.
Zjawisko to jest niewątpliwie zagrożeniem dla sektora finansowego, który coraz częściej inwestuje jedynie w spółki i aktywa podejmujące działania proklimatyczne. Greenwashing jest również zagrożeniem dla konsumentów, którzy często nie mają możliwości sprawdzenia wiarygodności deklaracji klimatycznych i środowiskowych i w konsekwencji mogą podejmować decyzje zakupowe stojące w sprzeczności z ich przekonaniami. To z kolei może prowadzić do zwiększania się popularności produktów promowanych jako zrównoważone i dalej nakręcać nieuczciwą spiralę.
Deloitte wspiera firmy z rynku polskiego i zagranicznego w planowaniu i implementacji działań, które są zgodne z najnowszymi regulacjami i oparte o najlepsze praktyki rynkowe, takie jak Science Based Targets initiative. – mówi Michał Okuń, Manager, Sustainability Consulting, Deloitte.
Kwestie społeczne w raporcie ESG
To właśnie kwestie społeczne uważane są za prawdziwy fundament odpowiedzialnego prowadzenia biznesu w perspektywie zasad ESG. Różnorodność jest wstępnym składnikiem, który umożliwia budowanie skutecznej struktury organizacyjnej. Przejawia się to dywersyfikacją płci kadry pracowniczej oraz rozwiniętym obszarem programów szkoleniowych, które przybliżają osiąganie celów zawodowych.
Kolejnym punktem jest zatrudnienie, czyli zapewnienie warunków zwiększających produktywność oraz satysfakcję z wykonywanych zadań. Ten aspekt może być realizowany poprzez dostrzeganie wartości pracowników oraz budowanie silnej struktury zatrudnienia, bez ograniczania wolności osób zatrudnionych.
Trzecim składnikiem są kwestię dotyczące praw człowieka. Odpowiedzialna instytucja rozumie ogromną wartość ich przestrzegania. Wszelka aktywność prowadzona jest z uwzględnieniem praw człowieka, również w kontekście nadzoru działań własnych oraz polityki podmiotów partnerskich.
Sam sposób raportowania podkreśla 3 najpopularniejsze trendy. Część zobowiązanych organizacji decyduje się na stworzenie podsumowującego sprawozdania prowadzonej działalności. W tej metodzie, raport ESG przybiera formę dodatkowego załącznika, który uzupełnia treść.
Druga kategoria, a zaraz najczęściej wybierana w ujęciu globalnym, obejmuje specjalny raport zrównoważonego rozwoju. Wówczas, taki dokument zbiera i przedstawia kompleksowy zakres informacji w każdym aspekcie ESG- środowiskowym, społecznym oraz korporacyjnym.
Ostatnia propozycja wykorzystywana jest w szczególności przez firmy, które wyróżniają się ogromną świadomością i swobodą zarządzania kwestiami ESG. Raport zintegrowany łączy w sobie specyfikację finansową oraz tematykę zrównoważonego rozwoju, uwypuklając wzajemne relacje.
Ślad węglowy w przedsiębiorstwie
Skuteczne techniki wspierające ekologię mogą być doskonałym elementem budowania wizerunku prawdziwego lidera danego sektora. Ślad węglowy, czyli suma wszystkich gazów cieplarnianych, emitowanych przez pośrednią i bezpośrednią aktywność przedsiębiorstwa, jest pierwszym krokiem do skutecznej redukcji.
W tym celu należy wykonać kilka czynności. Fundamentem całego procesu jest zdefiniowanie zakresu emisji oraz wybór określonego przedziału czasu. Następnie sekcjonuje się metodykę pomiaru, dopasowaną do potrzeb i specyfiki prowadzonej działalności.
Uzyskane w ten sposób dane zostają udokumentowane i przeliczone na odpowiednie jednostki emisji, a w rezultacie- przedstawione, jako całkowita ilość emitowanych gazów. Finalny etap uwzględnia opracowanie specjalnego planu minimalizacji śladu węglowego.
Trendy w budowaniu strategii ESG
Bardzo ważną cechą raportowania ESG jest elastyczność i adaptacja do bieżących zjawisk społeczno-gospodarczych. Właśnie dlatego wyróżnia się kilka wyraźnych trendów, o których warto wiedzieć. Jakich?
Zielona równowaga
Ten segment nawiązuje do 2 obszarów- pandemii oraz ekologii. Niezwykle skomplikowane warunki prowadzenia biznesu w czasie pandemii stały się ogromnym wyzwaniem, a jednocześnie szansą na zbalansowaną aktywność zawodową. Wypracowane w tamtym okresie rozwiązania z pewnością będą ulegać dalszemu rozwojowi.
Inny aspekt nawiązuje do kryzysu energetycznego. W tym kontekście, agresja na Ukrainę stała się powodem wielu perturbacji oraz doskonałym pretekstem do skierowania uwagi w stronę odnawialnych źródeł energii.
Ukraina
Wspomniany konflikt zaburzył również inne obszary, o których mówi polityka ESG. Polskie przedsiębiorstwa deklarują chęć wzięcia udziału w procesie odbudowy zniszczonego kraju, co wpłynie jednocześnie na tamtejsze aspekty społeczne i korporacyjne.
Optymalizacja ESG
Aktualizacja przepisów znacząco powiększa zakres podmiotów zobowiązanych do raportowana niefinansowego. W tym samym czasie dostrzega się ogromne braki w poziomie przygotowania do przyjęcia rezolucji. Jak to poprawić?
Z pomocą przychodzi standaryzacja. To właśnie ujednolicenie wymaganych procedur może być efektywnym narzędziem, rozszerzającym świadomość w tym zakresie. Co więcej, każda usługa lub produkt wiąże się z wykorzystaniem zaawansowanego łańcucha dostaw i to właśnie tam raportowanie niefinansowe będzie nabierać znaczenia.
Więcej informacji poniżej:
