Cyfryzacja sektora energetycznego nabiera rozpędu dzięki postępowi technologicznemu pod postacią rozwiązań takich jak blockchain, IoT, AI, ML czy przetwarzanie danych w chmurze. Nowe technologie informacyjne i komunikacyjne wyznaczają dynamiczne kierunki rozwoju w branży energetycznej. Eksperci są zgodni, że w nadchodzącej dekadzie cyfryzacja zrewolucjonizuje sposób produkcji, dystrybucji, magazynowania i zużycia energii elektrycznej. Będzie to zasługą bardziej inteligentnych, wydajnych, niezawodnych i zrównoważonych systemów energetycznych opartych na inteligentnych rozwiązaniach technologicznych.
Jak będzie wyglądać najbliższa dekada w energetyce w kontekście nowych technologii? W jaki sposób nowoczesne technologie mogą pomóc usprawnić procesy i procedury, tak aby wszyscy zaangażowani interesariusze mogli skorzystać z cyfrowej rewolucji w energetyce?
Pytania te będą między innymi tematem dwudniowych warsztatów “Wyzwania energetyki jutra – kierunki digitalizacji sektora energetycznego”, które odbędą się w Warszawie w dniach 20-21.03. 2023 r.
Szczegóły i rejestracja na warsztaty na stronie wydarzenia https://www.mmcpolska.pl/kalendarz-wydarzen/wyzwania-energetyki-jutra-kierunki-digitalizacji-sektora-energetycznego
Technologie informatyczne, które radykalnie zmienią rynek energii w najbliższej dekadzie.
Sektor energetyczny wykorzystuje innowacyjne rozwiązania technologiczne na coraz większą skalę. Celem jest maksymalna optymalizacja produkcji, dystrybucji, magazynowania i wykorzystania energii. Nie ma wątpliwości, że w najbliższej dekadzie czeka nas prawdziwa rewolucja informacyjno-komunikacyjna w energetyce. Poniżej przedstawiamy najważniejsze technologie, które zdaniem ekspertów odegrają kluczową rolę w transformacji sektora energetycznego.
Technologia blockchain i tokenizacja energii
Technologia blockchain już wkrótce będzie wykorzystywana w zarządzaniu i automatyzacji transakcji energetycznych na szeroką skalę. Do jej największych zalet należą: redukcja kosztów operacyjnych, bezpieczeństwo transakcji oraz automatyzacja. Technologia blockchain już znalazła zastosowanie do hurtowej dystrybucji prądu między prosumentami. Przewiduje się, że w najbliższych latach nastąpi szybki rozwój rynku peer-to-peer, gdzie osoby w sieci będą mogły bezpośrednio handlować nadwyżką energii. Wdrożenie blockchain przyśpieszy decentralizację rynku energii, a w konsekwencji redukcję kosztów produkcji i przesyłu prądu.
Sztuczna inteligencja (AI) i uczenie maszynowe (ML)
Integracja AI/ML z dystrybucją energii oznacza znaczącą poprawę zarządzania siecią energetyczną. Sztuczna inteligencja jest wykorzystywana do zwiększania efektywności energetycznej poprzez optymalizację zużycia i magazynowania energii, poprawę stabilności sieci oraz wiarygodne prognozowanie. Według ekspertów, AI oraz ML będą skutecznie zapobiegać kradzieżom prądu czy przewidywać awarie zasilania.
Co jest największym wyzwaniem dla polskiej energetyki w kontekście wdrażania nowych technologii takich jak AI/ML czy blockchain?
Rynek energetyczny zawsze wyznaczał standardy podobnie będzie i tym razem. W pierwszej kolejności musimy zmierzyć się z postawieniem odpowiednich wymagań regulacyjnych, bez dobrze opisanych ram prawnych nie możemy w pełni wykorzystać tego potencjału. W przetwarzaniu olbrzymich baz danych nie pomaga RODO/GDPR tym bardziej że uczenie maszynowe i sztuczna inteligencja to domeny nierozerwalnie związane z usługami chmurowymi. Podobnie jest z blockchain (rozproszone rejestry). – mówi Mateusz Kopacz, Information Security Officer, Grupa MCX
Nowe technologie, aby były efektywne, powinny funkcjonować w odpowiednio zaprojektowanym, możliwie stabilnym i przewidywalnym środowisku prawnym. To wydaje się być największym wyzwaniem dla polskiej energetyki, ponieważ rozwiązania AI/ML czy blockchain ewoluują niezwykle dynamicznie, w znacznej mierze – a być może przede wszystkim – przy udziale sektora prywatnego. Rolą, a zarazem wyzwaniem dla ustawodawcy, jest zatem nie tylko przygotowanie odpowiedniego środowiska prawnego dla wdrożenia nowoczesnych technologii, ale też podążanie za zmianami i wręcz promowanie swobodnego rozwoju technologicznego, np. za pomocą środków takich jak tzw. „piaskownice regulacyjne”. – komentuje Bartosz Piątek, Radca prawny, Manager, PwC Legal
W kontekście energetyki, największym wyzwaniem umożliwiającym zastosowanie nowoczesnych technologii cyfrowych, poza oczywiście dostosowanymi uregulowaniami prawnymi, jest bardzo często ograniczona świadomość możliwości wykorzystania tych technologii i benefitów, jakie ze sobą niosą.
Dlatego tak ważne jest w szybko postępującym technologicznie świecie dzielenie się doświadczeniami wdrożeniowymi z innych branż, zwiększanie dostępności i roli danych cyfrowych w swoim otoczeniu, jako bazy do wykorzystania możliwości analitycznych i predykcyjnych zaawansowanego oprogramowania opartego o AI i ML w zarządzaniu procesem i jego efektywnością.
Bardzo często takie przełamanie zainteresowania przekłada się wprost na otwieranie możliwości adaptacyjnych zwiększających stabilność infrastruktury energetycznej, zwiększających komfort i obniżających koszty obsługi.
Forma warsztatów technologicznych czy konferencji jest świetnym narzędziem do tego służącym. – mówi Radosław Kowalczyk, Senior Business Development Manager, Transition Technologies PSC S.A.
Inteligentne sieci elektroenergetyczne – Smart Grid i Smart Metering
Inteligentne sieci energetyczne stanowią kluczowy element, aby skutecznie optymalizować dystrybucję energii elektrycznej. Systemy Smart Grid oraz Smart Metering wykorzystują zaawansowaną technologię AI oraz ML do monitorowania i kontrolowania przepływu energii w czasie rzeczywistym. Dzięki temu system energetyczny może automatycznie reagować na zmiany popytu na prąd, zapewniając odbiorcom niezakłócony dostęp do potrzebnej ilości energii.
Internet Rzeczy (IoT)
Internet Rzeczy (IoT) znajdzie zastosowanie w sektorze energetycznym zarówno w zakresie dostaw energii, jej przesyłu, dystrybucji, jak i popytu. Integrując urządzenia sieci z IoT uzyskamy lepszą efektywność energetyczną, zmniejszy się wpływ zużycia energii na środowisko i wzrośnie odsetek energii odnawialnej w bilansie energetycznym. IoT będzie stanowił także podstawę dalszej decentralizacji sektora energetycznego.
Wirtualne elektrownie
Wirtualne elektrownie (VPP) to sieć zdecentralizowanych źródeł energii, które współpracując ze sobą, zapewnią optymalne zasilanie dla użytkowników energii. Rozproszona sieć źródeł energii pozwala skutecznie stabilizować sieć energetyczną, co jest szczególnie ważne dla dalszego rozwoju systemów opartych na odnawialnych źródłach energii.
Szybka cyfryzacja energetyki rodzi wyzwania dla bezpieczeństwa sektora energetycznego.
Wraz z szybką cyfryzacją energetyki pojawiają się obawy o bezpieczeństwo infrastruktury energetycznej. Wdrażanie nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych sprawia, że sieć energetyczna staje się podatna na szereg zagrożeń cyfrowych takich jak np. szpiegostwo, sabotaż czy kradzież energii. Aby przeciwdziałać tym zagrożeniom, wdrażane są kolejne rozwiązania technologiczne oparte o blockchain oraz AI, jednak eksperci są zgodni, że nie możemy polegać wyłącznie na technologii. Konieczne jest budowanie świadomości zagrożeń oraz dobrych praktyk związanych z bezpieczeństwem technologicznym wśród pracowników firm energetycznych, oraz prosumentów. Pytanie – Jakie strategie i działania sprawdzą się w obliczu nieuniknionych cyberataków? – stanowi obecnie gorący temat dyskusji w branży energetycznej i technologicznej.
Czy polski system energetyczny jest przygotowany na cyberzagrożenia związane z wdrażaniem nowych technologii?
Jesteśmy na końcowym etapie wychodzenia z długu technologicznego. Bez tego adopcja nowych zdobyczy technologicznych nie mogła sie udać. Zamienialiśmy klasyczne zapory sieciowe na UTM ( Unified Threat Management ) implementujemy systemy do wczesnego reagowania przed wystąpieniem incydentu czy wdrażamy systemy do kolektywnej obrony. Stoimy przed olbrzymim wyznaniem wdrożenia protokołów kryptograficznych odpornych na moc obliczeniową komputerów kwantowych (kryptografia post-kwantowa). Niezmiennie wyznaniem jest pozyskiwanie najlepszych talentów i wyznaczenie ścieżki kariery aby zachęcić młodych ludzi. – ocenia Mateusz Kopacz, Information Security Officer, Grupa MCX
Polityka energetyczna Polski do 2040 roku a nowe technologie informacyjne i komunikacyjne.
Kierunki rozwoju polskiej energetyki określa dokument “Polityka energetyczna Polski do roku 2040” (PEP2040). Trzy główne filary polityki nakreślonej w PEP2040 to sprawiedliwa transformacja, budowa zeroemisyjnego systemu energetycznego oraz dobra jakość powietrza.
Działania podejmowane w ramach polityki energetycznej mają zapewnić bezpieczeństwo energetyczne poprzez m.in. większą efektywność oraz zmniejszenie oddziaływania sektora energii na środowisko. Realizacja powyższych celów wymaga od Polski wdrożenia najnowszych rozwiązań technologicznych, które zoptymalizują produkcję, przesył, dystrybucję i zużycie energii elektrycznej.
W PEP2040 nakreślono rozwój inteligentnych sieci elektroenergetycznych, aby efektywniej zarządzać energią. Jako kluczowe wskazano wdrożenie inteligentnych systemów telemetrycznych, a także automatycznego monitorowania, sterowania, regulacji i zabezpieczenia sieci energetycznej. Wskazano na potrzebę wykorzystania Internetu Rzeczy (IoT) dla szybkiej wymiany danych między urządzeniami sieci.
Strategia zmian w sektorze energetycznym nakreślona w PEP2040 wzbudza dyskusje w branży energetycznej. Część ekspertów wskazuje na zbyt ogólny charakter dokumentu oraz zarzuca niedostosowanie wizji zmian do bieżących potrzeb sektora energetycznego.
Ryzyko związane z zarządzaniem: zmiany w technologii, regulacji i zarządzaniu wymagają wdrożenia nowych procesów i struktur, aby zapewnić skuteczne wdrażanie polityki energetycznej.
Jakie ryzyka pojawiają się w kontekście realizacji polityki energetycznej wyznaczonej w dokumencie PEP2040?
Ryzyko związane z kosztami: przejście na gospodarkę niskoemisyjną może wiązać się z wyższymi kosztami, a tym samym zmniejszeniem konkurencyjności polskich producentów energii w stosunku do zagranicznych. – mówi Mateusz Kopacz, Information Security Officer, Grupa MCX
Ryzyk dla realizacji PEP 2040 jest wiele. Przede wszystkim założenia przyjętej jeszcze w 2021 r. PEP 2040 r., nie uwzględniają wyzwań gospodarczych i geopolitycznych związanych z wojną w Ukrainie. Pod znakiem zapytania stają zagadnienia takie jak tempo rezygnacji z węgla w miksie energetycznym czy dywersyfikacja dostaw surowców. Jednocześnie, wciąż dość opieszale realizowane są procesy legislacyjne mające dostosować polskie przepisy do dyrektyw unijnych, w tym rozwiązania wspierające rozproszony model energetyki oparty na udziale lokalnych społeczności. W braku odpowiednich rozwiązań prawnych i kampanii informacyjno-edukacyjnych członkowie społeczności lokalnych mogą nie być zainteresowani partycypacją w systemie energetycznym, co negatywnie rzutowałoby na przyjęte cele. PEP 2040 zakłada również duży udział OZE w miksie energetycznym. Ryzykiem w tym kontekście są bariery administracyjne oraz ograniczenia w rozwoju lądowej energetyki wiatrowej, które mogą realnie wpłynąć na możliwość realizacji założeń dla krajowej energetyki. – dodaje Bartosz Piątek, Radca prawny, Manager, PwC Legal
Strategia energetyczna Polski będzie przedmiotem dyskusji w trakcie dwudniowego warsztatu “Wyzwania energetyki jutra – kierunki digitalizacji sektora energetycznego” organizowanego przez MMC Polska w dniach 20-21 marca b.r. w Warszawie.
Więcej informacji i link do zapisów na warsztat:
